Wyłączenie sędziego w procesie cywilnym – czy to gwarancja rzetelnego procesu?
Zgodnie z art. 49 Kodeksu postępowania cywilnego, stronie postępowania przysługuje wniosek o wyłączenie sędziego, jeżeli istnieje okoliczność, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie.
Kiedy i jak złożyć taki wniosek? Gdzie szukać przykładowego katalogu okoliczności, które mogą wywoływać wątpliwość co do bezstronności sędziego?
Art. 48 § 1 KPC
Przesłanki wyłączenia sędziego z mocy ustawy znajdziemy w art. 48 § 1 KPC., który wskazuje, że sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy.
“§ 1.Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy
- w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki;
- w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;
- w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
- w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą prawnym jednej ze stron;
- w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator;
- w sprawach o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem, jeżeli brał udział w wydaniu tego orzeczenia.”
Wniosek musi zostać zgłoszony w formie pisemnej lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym odbywa się sprawa. Jeśli dotyczy on mnogiej ilości sędziów, wszyscy muszą być wymienieni z imion i nazwisk. Bezpośrednie przyczyny wyłączenia muszą być podane bezpośrednio do każdego z nich.