Strajk i prawo – co warto wiedzieć?
Strajki i protesty są w ostatnich czasach nieodłącznym elementem walki o prawa ludzi na całym świecie. Ich powodów jest wiele, lecz niewątpliwie budzą one frustrację we wszystkich stronach konfliktu. Czy biorąc jednak udział w manifestacjach, uczestnicy mogą obawiać się o to, że łamią prawo? Czy w dobie pandemii COVID-19 można w ogóle mówić o bezpiecznych strajkach i protestach?
Art. 17. roz. sporów
Istota i warunki ogłoszenia strajku
- Strajk polega na zbiorowym powstrzymywaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązania sporu dotyczącego interesów wskazanych w art. 1 przedmiot sporu zbiorowego.
- Strajk jest środkiem ostatecznym i nie może być ogłoszony bez uprzedniego wyczerpania możliwości rozwiązania sporu według zasad określonych w art. 7 zgłoszenie sporu zbiorowego-14. Strajk może być zorganizowany bez zachowania tych zasad, jeżeli bezprawne działanie pracodawcy uniemożliwiło przeprowadzenie rokowań lub mediacji, a także w wypadku, gdy pracodawca rozwiązał stosunek pracy z prowadzącym spór działaczem związkowym.
- Przy podejmowaniu decyzji o ogłoszeniu strajku podmiot reprezentujący interesy pracowników powinien wziąć pod uwagę współmierność żądań do strat związanych ze strajkiem.
Zwróćmy jednak uwagę na pytanie: Czy protesty w dobie pandemii (gdzie cały kraj jest w czerwonej strefie), są legalne? Otóż są to tzw. zgromadzenia spontaniczne. Na temat prawa do zgromadzeń mówi nam Art. 3.
- Zgromadzeniem jest zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób w określonym miejscu w celu odbycia wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych.
- Zgromadzeniem spontanicznym jest zgromadzenie, które odbywa się w związku z zaistniałym nagłym i niemożliwym do wcześniejszego przewidzenia wydarzeniem związanym ze sferą publiczną, którego odbycie w innym terminie byłoby niecelowe lub mało istotne z punktu widzenia debaty publicznej.
Niemniej jednak warto przeanalizować także aspekt związany z tym, że podwyższone ryzyko zachorowań może zostać uznanie za narażenie na utratę zdrowia lub życia osób trzecich. Z drugiej strony prawo do zgromadzeń jest jednym z podstawowych konstytucyjnych praw człowieka.