Wzbudzająca liczne kontrowersje w środowisku prawniczym nowela ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych od środy, 28 marca, wprowadza prawdziwą rewolucję w sądach. Do głównych zmian należą: wprowadzenie okresowych oceny sędziów i prokuratorów, większe uprawnienia dla referendarzy, stanowisko menadżera, sądy funkcjonalne oraz regułę dwóch wydziałów.

Nowelizacja przewiduje uwolnienie sędziów od obowiązków administracyjnych. Zadania te, obciążające dotąd prezesów sądów, zostaną powierzone dyrektorom sądów, powoływanym spośród specjalistów od zarządzania instytucjami publicznymi. Taka osoba będzie odpowiedzialna m.in. za zarządzenie personelem sądów i sprawne funkcjonowanie. Do 1 stycznia 2013 r. zatrudnianie menadżerów będzie fakultatywne. Za tymi zmianami idą również kwestie nadzoru, od środy prezes w sprawach dotyczących działalności administracyjnej będzie odpowiadał przed ministrem sprawiedliwości, co jest ukierunkowane na usprawnienie ich zarządzaniem.

Strukturalne zmiany dotyczą funkcjonowania wydziałów. W każdym sądzie rejonowym i okręgowym będą funkcjonowały obligatoryjnie dwa wydziały: karny i cywilny, a w sądach apelacyjnych trzy wydziały: cywilny, karny oraz pracy i ubezpieczeń społecznych. Zakres właściwości wydziału cywilnego w sądzie rejonowym powiększy się więc o sprawy rozpatrywane obecnie przez wydziały rodzinne i nieletnich, pracy i ksiąg wieczystych, a w sądzie okręgowym o sprawy należące obecnie do wydziałów gospodarczych i pracy. Nie oznacza to jednak rezygnacji ze specjalizacji sędziów, nie wykluczono też możliwości utworzenia odrębnych wydziałów, jeżeli jest to uzasadnione wpływem spraw i potrzebami danego regionu.

Nowym rozwiązaniem mają być tzw. sądy funkcjonalne, czyli sądy rejonowe liczące mniej niż 15 sędziów. Będą pozbawione oddziałów administracyjnych, kadr, finansowych i gospodarczych. Funkcje te przejmą przełożone sądy okręgowe. W sądach funkcjonalnych będą tworzone jedynie biura podawcze i punkty kasowe.

Wprowadzona zostaje również instytucja skargi na funkcjonowanie sądu, z tym że wyłączone jest skarżenie działalności orzeczniczej. Skarga taka może zostać złożona w formie pisemnej, elektronicznej, faksem i ustnie do protokołu.

Najwięcej kontrowersji wzbudza wprowadzony system indywidualnych ocen pracy sędziów i prokuratorów. Ocena ma być dokonywana co cztery lata, opisowa i dołączona do protokołu powizytatorskiego. Kompetencje w tym zakresie będą należały do sędziów wizytatorów zajmujących stanowisko sędziego sądu apelacyjnego. Sędzia niezgadzający się z oceną będzie mógł złożyć swoje uwagi oraz je uzasadnić. Ci, u których wizytatorzy wykryją jakieś braki, zostaną skierowani na dodatkowe szkolenia.

Podstawa prawna:

• nowela ustawy o ustroju sądów powszechnych z 18 sierpnia 2011 r. DzU z 27 września 2011 r., poz. 1192

Zmiany zostaną wprowadzone także m.in. w:

• ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 2008 r. Nr 7, poz. 39, z późn. zm.),
• ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 226, poz. 1676, z późn. zm.),
• ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury (Dz. U. z 2011 r. Nr 109, poz. 639 i Nr 113, poz. 659),
• ustawie z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052, z późn. zm.),
• ustawie z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. Nr 26, poz. 157, z późn. zm.). 

Autor Piotr Jankowski jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, w Kancelarii Adwokackiej Adama Baszkowskiego w Poznaniu rozwija zainteresowanie prawem karnym i procedurą karną. Współautor publikacji i artykułów z zakresu prawa karnego.

Komentuj zmiany na blogu naszej Kancelarii

powrót