Każda osoba w momencie osiągnięcia pełnoletności nabywa pełną zdolność do czynności prawnych. Jednakże na skutek zaistnienia szczególnych okoliczności zdolność ta może zostać ograniczona, a nawet można całkowicie jej kogoś pozbawić, służy temu instytucja ubezwłasnowolnienia.

Ubezwłasnowolnienie polega na całkowitym lub częściowym pozbawieniu człowieka zdolności do czynności prawnych na podstawie postanowienia sądu. Przesłanką do orzeczenia ubezwłasnowolnienia jest brak możliwości samodzielnego kierowania swoim postępowaniem przez daną osobę wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii. Jako że jest to instytucja, która istotnie ingeruję w sferę podstawowych praw człowieka można ją stosować jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Ubezwłasnowolnienie dzielimy na całkowite i częściowe, istnieją między nimi istotne różnice.

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, osoba fizyczna, która ukończyła trzynaście lat, może zostać ubezwłasnowolniona całkowicie. Osoba taka traci zdolność do czynności prawnych, oznacza to nie może ona zawrzeć skutecznie żadnej umowy - nie może sprzedać swojego majątku, wynająć mieszkania, wykonywać niektórych zawodów, ubiegać się o kredyt, zawrzeć związku małżeńskiego, sporządzić testamentu itp. W sytuacji takiej, po uprawomocnieniu się postanowienia sądu okręgowego o ubezwłasnowolnieniu, sąd rejonowy ustanawia opiekuna prawnego, który reprezentuje prawa majątkowe osoby ubezwłasnowolnionej we wszystkich ważniejszych sprawach, zobowiązany jest on jednak każdorazowo uzyskiwać zgodę sądu opiekuńczego.

powrót